Ja, het is mogelijk om Nederland tijdelijk te verlaten voor bijvoorbeeld familiebezoek. Om verzekerd te blijven van je rechten in Nederland dient het vertrek altijd aangekondigd te worden bij de gemeente. Bij terugkeer dient de gast dit ook weer te melden bij de gemeente. De maximale duur van een verblijf buiten Nederland is 28 dagen. Langer wegblijven of onaangekondigd vertrekken en terugkomen kan consequenties hebben voor de rechten van je gast. Meer informatie lees je hier.

We horen regelmatig van gastgezinnen terug dat ze het lastig vinden om de periode van samenwonen te beëindigen. Er is (nog) weinig perspectief voor de Oekraïense ontheemden en veel is nog onzeker. Soms wordt daarom het samenwonen doorgezet, terwijl daar maar weinig animo voor is. Een particuliere opvangplek is altijd een tijdelijke oplossing. Daarnaast behoudt je gast het recht op opvang. Niemand komt dus op straat te staan. Het tegen je zin in opvang blijven bieden, is een slecht idee. We drukken je daarom op het hart om dit niet te doen. Zoek contact met je gemeente om de oplossingen te bespreken.

Ja, alle personen die vallen onder de Tijdelijke Bescherming hebben recht op leefgeld. Voorwaarde is dat de persoon staat ingeschreven in de Basisregistratie Personen van een Nederlandse gemeente. De gemeente keert dit geld uit: op de rekening van de gast, een money card of contant. Het leefgeld voor mensen die in de particuliere opvang verblijven, bestaat uit drie componenten voor:

• Eetgeld
• Kleedgeld
• Extra toelage voor het verblijf in een gastgezin

De hoogte van de componenten is afhankelijk van de samenstelling en omvang van het gezin. Actuele informatie over de voorwaarden en hoogte van het leefgeld vind je hier.

De keus voor de school waar kinderen onderwijs krijgen, is aan de ouders van het kind. Ons advies is om eerst contact op te nemen met de gemeente. Zij kunnen een overzicht geven van de scholen waar plek is en die (zo nodig) extra taalonderwijs of taalklassen bieden. Op basis daarvan kan een keuze worden gemaakt door de ouders.

Ja, in principe moeten alle minderjarige Oekraïense kinderen naar school in Nederland. Zij hebben net als iedereen recht op onderwijs en leerplicht. Kinderen van 4 tot 12 jaar gaan naar de basisschool (primair onderwijs). Daarna gaan zij naar de middelbare school. Kinderen die net in Nederland zijn en geen Nederlands spreken, gaan in de regel naar speciale klassen voor nieuwkomers. Dit is soms in een reguliere school, soms in een speciale school. In de regel gaan ze naar ongeveer 1 schooljaar door naar een ‘gewone’ klas.

Ook de geboortezorg valt onder de RMO. Dit betekent dat je gast recht heeft op verloskundige zorg en kraamzorg. Bij (een vermoeden van) een zwangerschap is het raadzaam om eerst de huisarts te bezoeken. De huisarts verwijst de zwangere door naar de verloskundige of, als daartoe aanleiding is, gynaecoloog in het ziekenhuis. De verloskundige en/of gynaecoloog begeleidt de zwangerschap en bevalling. Ook zal zij/hij je gast wijzen op zaken als het aanmelden voor kraamzorg. De kraamverzorgende biedt de eerste 8 tot 10 dagen na de bevalling zorg en ondersteuning aan moeder en kind.

1. Individualisme versus collectivisme: Nederlanders zijn bekend om hun individualistische cultuur, waarbij individuele vrijheid en onafhankelijkheid hoog in het vaandel staan. Aan de andere kant is de Oekraïense cultuur meer collectivistisch, waarbij de nadruk ligt op het belang van familie, gemeenschap en traditie.
2. Directheid versus indirectheid: Nederlanders staan bekend om hun directe en open communicatiestijl, terwijl Oekraïners vaak indirect en voorzichtig zijn in hun communicatie.
3. Punctualiteit: Nederlanders zijn doorgaans erg punctueel en verwachten dat anderen dat ook zijn. In de Oekraïense cultuur is het niet ongebruikelijk om te laat te komen en flexibeler te zijn met tijd.
4. Eten en drinken: Nederlandse gerechten staan bekend om hun eenvoud en eerlijkheid, terwijl de Oekraïense keuken vaak rijker en meer gebaseerd is op traditie en lokale ingrediënten. Ook is het in de Nederlandse cultuur gebruikelijk om water of koffie te drinken bij de maaltijd, terwijl in de Oekraïense cultuur vaak thee of sap wordt gedronken.
5. Feestdagen: Nederland heeft verschillende nationale feestdagen, zoals Koningsdag en Bevrijdingsdag, terwijl Oekraïne zich richt op religieuze en historische feestdagen zoals Pasen, Kerstmis en Onafhankelijkheidsdag.

Hoewel er verschillen zijn tussen de Oekraïense en Nederlandse cultuur en identiteit, zijn er ook overeenkomsten. Beide culturen waarderen bijvoorbeeld eerlijkheid, respect en gastvrijheid.

In Nederland onderscheiden we twee vormen van opvang. De gemeentelijke opvang in veel gemeenten, waar Oekraïners terecht kunnen, nadat zij zich hebben aangemeld op een van de zogenaamde aanmeldlocaties. Daarnaast mogen Oekraïners ook particulier opgevangen worden. Het gaat hierbij om een wederzijds vrijwillige vorm van opvang. Dat kan bij familie of vrienden die reeds in Nederland wonen of bij gastgezinnen die hun huis openstellen voor opvang. Naast de gemeentelijke en particuliere opvang slagen Oekraïense vluchtelingen er steeds vaker in om op eigen kracht zelfstandige woonruimte (kamer, huur, koop) te regelen.

Het mooiste geschenk is jouw gastvrijheid. Met het openstellen van jouw huis, bied je jouw gast een veilig en prettig thuis. Bespreek met je gast of en waarmee je de gast kunt helpen. Dat verschilt van persoon tot persoon. Waar de een zeer zelfstandig is en zijn weg prima kan vinden in Nederland, is een ander misschien erg gespannen en is het fijn als je hem of haar helpt zich thuis te voelen. Een luisterend oor, het bieden van een warme, huiselijke omgeving, samen een boodschap doen of eten, het gewone leven van alledag weer ervaren… dat alles kan helpen.

Wij adviseren om een verblijf in principe aan te gaan voor een duur van 3 maanden. De praktijk leert dat dit voor beide partijen een overzichtelijke periode is. In een deel van de gevallen besluiten gast en gastgezin in goed overleg om het samenwonen te verlengen. Zeker als je bijvoorbeeld beschikt over een aparte etage of een tuinhuisje waar je gast verblijft, dan hoeft de impact van het verblijf op je privéleven niet groot te zijn. Deel je daarentegen een klein appartement met een gast, dan kan de impact op jouw leven groot zijn. Ons advies is daarom om met je gast vóór het samenwonen start goede afspraken te maken over de duur van het verblijf. Onthoud dat je gast recht op opvang in Nederland behoudt en nooit op straat komt te staan.

Als gastgezin maak jij het verschil. Maar het is uiteraard niet niks om kortere of langere tijd je huis te delen met andere mensen. Hieronder zetten we een aantal praktische zaken voor je op een rij:

• Het is belangrijk dat je gast over tenminste één privéruimte kan beschikken. Denk aan een zolderetage, logeerkamer, souterrain of (verwarmd) tuinhuisje.
• Hou er rekening mee dat je faciliteiten als badkamer, toilet en keuken met je gasten deelt. Welke afspraken wil je daarover maken?
• Voor hoeveel mensen heb je ruimte? En wat voor mensen passen goed bij jouw huis en buurt? Is er bijvoorbeeld een school in de buurt als er kinderen meekomen?
• Sta je ook open voor het ontvangen van huisdieren (hond of kat) of liever niet?
• Sta erbij stil dat je woonlasten (gas, water, licht) stijgen als je gasten ontvangt. Daarvoor kun je in overleg met je gasten een bijdrage voor vragen.

Wat fijn om te horen dat je interesse hebt om gastgezin te worden. Als gastgezin bied je een warm en veilig thuis voor mensen die gevlucht zijn uit Oekraïne. Tot 25 augustus 2023 was het mogelijk om je als gastgezin aan te melden bij RefugeeHomeNL. Echter, door heel Nederland zijn allerlei kleine initiatieven gestart rondom de particuliere opvang van Oekraïense vluchtelingen. Informeer bij je gemeente of Google welke initiatieven er in jouw omgeving zijn en hoe je je daarbij aan kunt sluiten. Ook https://takecarebnb.org/ zoekt gastgezinnen voor de tijdelijke huisvesting van statushouders en vluchtelingen.